Sint Eustatius |
foto's van deze periode (het bijschrift per foto staat onder de i van informatie [rechtsboven])
Cruise (algemeen plus terugreis)
Cruise (onweer op dag van inscheping)
Statia, 6 augustus 2017.
Vrienden,
Dinsdag 11 juli vertrekt Geertruida. Haar contract is ten einde en vervolgt haar traject op Bonaire (na de zomervakantie in Nederland te hebben doorgebracht).
Vrijdag 14 juli organiseert Alicia voor vrienden een Franse avond (vanwege de Franse feestdag): iedereen neemt iets Frans mee. Mia heeft bouillabaisse (vissoep) gemaakt. Een gezellige en rustige avond bij Quill Garden.
Zaterdag 15 juli is er in de middag een begrafenis in de Bethel Methodist Church. Nu kennen we de overledene - Ralph Berkel - niet goed maar we hebben hem een keer zien optreden op een avond van de Democratic Party en Mia heeft hem een paar keer op straat gesproken. Het leek ons goed om die begrafenis bij te wonen. Daarin bleken we bepaald niet de enige: mijnheer Ralph Berkel was niet alleen politiek actief (gericht op samenwerkende Statianen: nog een weg te gaan...) maar hij is ook bijna veertig jaar werkzaam geweest op de Governor De Graaff openbare basisschool. Vele jaargangen Statianen zijn als het ware door zijn vingers gegaan. Dat levert een boel mensen op die hem de laatste eer willen bewijzen. Het was een mooie dienst gevolgd door een begrafenis op het kerkhof tussen de school en de zee in.
Zondag 16 juli komen Iris en Ariel op het eiland. Zij gaan in ons huis tijdens onze vakantie en zij hebben een aantal wiskundeboeken voor mij meegenomen. Die had ik besteld met het oog op mijn voornemen om komend jaar voor de liefhebber wiskunde op vwo-niveau aan te bieden. Een mooie uitdaging voor zowel de leerling als mijzelf!
Maandag 17 juli hadden we een afspraak met de Commissie van Wijzen die de regering zal adviseren ten aanzien van een normale verstandhouding tussen het eilands- en het het landsbestuur. Die is momenteel beneden alle peil. Het huidige eilandsbestuur verfoeit alles wat uit Den Haag komt (behalve het geld natuurlijk) en heeft het zelfs aan overheidsdienaren verboden om met deze commissie te praten. Wij hadden ter voorbereiding op ons gesprek een en ander in een brief gevat en daarover hebben wij een uur lang (in plaats van het oorspronkelijk geplande half uur) gesproken met beide heren.
Maandagmiddag komt Gary nog even langs. Al enige tijd hebben we een probleempje waarbij de auto "denkt" dat de oliedruk te laag is en vervolgens de motor automatisch uitzet. De sensor is al vervangen en dinsdag (wij zijn dan al met vakantie) rijden Iris en Ariel even langs Gary om het oliefilter te laten vervangen. We zijn benieuwd hoe dit afloopt (maar dat zien we na de vakantie wel weer).
Dinsdag 18 juli begon dan onze vakantie: eerst een korte vlucht en een overnachting op Sint Maarten. Die overnachting was in een tamelijk luxe (maar wel een beetje verlopen) hotel met een heuse jacuzzi op het balkon. Vanaf dit balkon hebben wij onder meer het KLM-toestel gespot waarmee Silke onderweg was naar haar vakantie op Statia. We hebben de foto even geappt naar Etienne en Frida.
Woensdag 19 juli vlogen we door via Kingston naar Montego Bay (lokaal bekend als MoBay). Met een taxi (van tevoren afspreken wat we zullen betalen!) zijn we naar ons hotel gegaan. De volgende ochtend (donderdag 20 juli) hebben we een auto gehuurd en na enige gewenning aan het linkse verkeer en de Afrikaans aandoende drukte in het centrum van Montego Bay zaten we uiteindelijk op de weg die ons naar Negril bracht. Bij het ontsnappen uit de drukke stad zijn we geholpen door een mijnheer op de fiets die wij volgden en en die later gewoon maar achterin sprong om ons te begeleiden. Na een waarschijnlijk iets te hoog (door hem vastgesteld en niet echt overeengekomen) honorarium verliet hij onze auto weer om zijn weg terug met de bus naar zijn ergens in de stad geparkeerde fiets te aanvaarden.
Negril is het meest westelijke punt van Jamaica en staat bekend om zijn mooie zonsondergangen. Het is ook enigszins toeristisch en nabij dit westelijkste punt hebben we geluncht met kip, patat en cola. De weg terug naar MoBay bracht ons door een heuvelachtig en tropisch aandoend landschap (Westmoreland, Dolphin Head Mountains) dat ons een beetje aan Sint Lucia deed denken.
Vrijdag 21 juli is precies een week voorafgaand aan onze inscheping voor de cruise. Dat betekent - de boot draait wekelijks een rondje Cuba - dat de boot vandaag ook in de haven van MoBay ligt. Even kijken. En ja hoor. Waar we op de kaart de cruise terminal hadden gevonden ligt de boot keurig afgemeerd. Tot volgende week! Wij keren weer om en rijden langs de kust richting Falmouth. Ter hoogte van Browns Town gaan we het binnenland in (de kwaliteit van de hoofd- of rondweg van Jamaica en de wegen in het binnenland is groot: in de laatste moeten we telkens grote gaten ontwijken terwijl de Jamaicanen om ons heen onverantwoord hard rijden op die wegen). Na wat geslinger door een overigens prachtig landschap en enkele armoedige maar ook wel chaotisch drukke plaatsjes komen we uit bij het mausoleum van Bob Marley, gelegen nabij het gehucht Nine Miles. Na het bezoek aan het graf van de reggae-legende rijden we door via St. Anns Bay naar Ochos Rios waar we neerstrijken in een luxe hotel (Hibiscus Lodge) met uitzicht op zee.
Zaterdag 22 juli gaan we eerst even naar Dunns River met haar (wereld)beroemde watervallen (Ocho rios). Je kunt via het water en de stenen helemaal naar beneden (naar de zee) en weer naar boven klauteren maar dat hebben we niet gedaan. We hebben gewoon gekeken naar wat anderen daarvan terecht brachten. Het hele circus is overigens behoorlijk uitgebreid met parkeerplaatsen, winkeltjes en souvenirshops. In 1991 is Jan hier ook geweest en behalve een soort van huisje dat het begin markeert was er eigenlijk verder niets. Maar goed, dat is dan ook 26 jaar geleden. Vanaf dit watercircus zijn we weer oostwaarts getrokken langs de noordkust. Via Oracabessa, Port Maria en Annotto Bay zijn we gereden naar het hotel dat we die ochtend hadden gereserveerd kort na (dus: ten oosten van) Port Antonio, het Bay View Eco Resort. Mooie tocht langs de zee en door de tropische plantages. We hebben even gestopt bij een lokaal fruitstalletje langs de weg om wat bananen en ananas voor onderweg te kopen. Mia heeft daar ook nog een kokosnoot leeggedronken en -gelepeld en een heerlijke nangka (jackfruit) geproefd.
Zondag 23 juli vervolgen we onze rondrit. We trekken verder oostwaarts en houden de zee links. Aan de oostkant van het eiland rijden we zuidwaarts en aan de zuidkant van het eiland gaan we weer terug naar het westen. De weg heet een hoofdweg te zijn maar is over het algemeen niet echt breed en bovendien vol met gaten en kuilen. Als je niet naar de zee keek maar juist het binnenland in dan had je af en toe een mooi zicht op de Blue Mountains. Kort nadat we waren vertrokken werden we aangehouden voor een routinecontrole op autopapieren en rijbewijs. Dat we - zoals op Statia gewend - zonder veiligheidsgordels reden kwam ons - slechts - op een waarschuwing te staan, waarschijnlijk omdat Jan zijn Statiaans rijbewijs liet zien (moeilijk). Kort na de politiecontrole valt vlak voor onze auto een enorm palmblad vanuit de boom op de weg: je moet een dergelijk blad niet zomaar op je dak krijgen, je hebt geheid een deuk in je dak. Weer een eindje verderop passeerden we Boston Bay dat, zo hebben we gelezen en gezien, bekend staat om de standjes met jerk food (jerking is een bereidingswijze met een saus of marinade die kenmerkend is voor Jamaica). Het was nog te vroeg in de ochtend om dat te kunnen kopen en eten. Kingston is de hoofdstad en de eerste indruk wijkt niet af van veel andere steden en dorpen: rommelig en chaotisch met eigenlijk geen moderne malls of zo. We worden veel nageroepen of geschreeuwd over te koop zijnde waren. Ons hotel (Eden Gardens Wellness Resort and Spa) is een oase van luxe in deze stad. Die avond eten we in van de drie restaurants van het hotel gezond, vegetarisch en lekker. Het restaurant heeft een bijzondere inrichting en kijkt uit op het zwembad.
Maandag 24 juli gaan we met een taxi (prijs afspreken alvorens in te stappen!) naar het Bob Marley museum dat overigens niet al te ver van ons hotel blijkt te liggen. In dit huis heeft Bob Marley gewoond en getoond wordt hoe de King of Reggea de wereld heeft veroverd met zijn muziek. Hij was zelf overigens tamelijk wars van materiele rijkdom, het leven zelf is wel zo belangrijk. Darr heeft hij daan weer niet zo lang van genoten: toen hij 36 was, is hij overleden aan kanker. Na het museumbezoek hebben we de(zelfde) taxichauffeur gebeld en met afgesproken dat hij ons een rondje om en in Kingston doet. Hij bracht ons eerst naar de Strawberry Hill en het daarboven gelegen hotel. Op internet hebben we gezien dat het hotel superdeluxe is maar een wachtpost liet ons er niet door zodat we het niet met eigen ogen hebben kunnen zien. De totale rondrit heeft ruim twee uur geduurd en was de moeite waard, hoewel we de indruk van een rommelige en chaotische stad niet helemaal weggepoetst hebben gekregen. We eten die avond weer vegetarisch.
Dinsdag 25 juli verlaten we Kingston en rijden we westwaarts door Spanish Town, Mandeville en Santa Cruz naar Black River. Vervolgens langs de kust naar het noordwesten tot Belmont. Daar staat het hotel Luna Sea Inn waar ons uitzicht op zee op ons staat te wachten. We worden heel vriendelijk welkom geheten met een drankje. Daarna zijn we in het openluchtrestaurant van het hotel gaan genieten van een fruitpunch en een maaltijd. Onderwijl schrijven we deze alinea.
Woensdag 26 juli staan we op en genieten van ons ontbijt terwijl we uitkijken over een schitterend zeegezicht. Montego Bay ligt aan de noordkant van het eiland terwijl wij nog aan de zuidkant zijn. De afstand is nog geen vijftig kilometer maar die moeten we wel dwars door het land afleggen. Het is een B-weg dus er zijn weer voldoende gaten en kuilen. Een kilometer of vijftien rijden we in een karavaan achter een vrachtauto aan die de snelheid van de karavaan bepaalt. Inhalen is op een enkele plek (met voldoende zicht om wat er aankomt) mogelijk. Iets na het middaguur zijn we in Montego Bay. We rijden op Barnett Street: een van de belangrijkere straten in downtown MoBay, het is niet echt een straat waar je graag en op je gemak wandelt. Even later zijn we in het hotel waaruin we een klein weekje geleden ook zijn aangekomen. Aan het eind van de middag eten we een pizza in Sand Bar, onderdeel van Doctors Cave Beach, schuin tegenover ons hotel (Donway).
Donderdag 27 juli staan we vroeg op om nog even een stukje langs de kust te rijden. Eerst nog even het doodlopende verlengde van Gloucester Avenue (aan de andere kant van Sunset Boulevard): Kent Avenue, eindigend bij Dead End Beach (aan de kop van de start- en landingsbaan). Om een uur of tien leveren we de auto in en brengt een taxi ons weer naar Donway. Hier ontbijten we (of heet het inmiddels brunch?). De rest van de dag luieren en lezen we aan het strand (Sand Bar).
Vanmorgen - vrijdag 28 juli - opgestaan, gedoucht en ontbeten. Tja, en dan wachten tot we aan boord zullen gaan. Gisteren op straat zomaar de taxichauffeur tegengekomen die ons een weekje geleden naar het vliegveld heeft gebracht (om de huurauto op te halen). Met hem hebben we de afspraak gemaakt om ons om 13.00 uur op te halen. Komt omstreeks 13.00 uur niet deze taxichauffeur opdagen maar meldt zich ene Henry (volgens de frontdeskmedewerker Ann-Marie is het haar baas, de manager van het hotel) die ons aanbiedt om ons weg te brengen. Hij biedt ook aan om ons volgende week weer van boord te halen en zaterdag naar het vliegveld te brengen. Is dat geen service? We waren onder de indruk en hebben natuurlijk van het aanbod gebruik gemaakt. Het inchecken aan boord ging moeiteloos en zonder ergens te hoeven wachten. De cruiseboot is een orde kleiner dan de grote schepen van Carnival en dat is wel zo aardig. Het blijven natuurlijk altijd nog fikse schepen, dat dan weer wel, natuurlijk. Onze hut is luxe ingericht met een aparte slaapkamer naast een zitkamer en een ruim balkon en een douche met daarnaast in een apart gedeelte een wastafel en daarnaast een wc-cabine. Wat een ruimte. We eten wat, krijgen de veiligheidsinstructies en lopen wat rond. Na de maaltijd genieten we van een show in het theater en we sluiten de avond af met een glas wijn op ons balkon. Morgen Santiago de Cuba: een nieuwe wereld gaat voor ons open. We zijn benieuwd.
Zaterdag 29 juli is het dan zover: wij bezoeken Cuba voor het eerst van ons leven. Het is een bijzonder (ei)land. Omringd door een Amerikaanse handelsblokkade is het een van de laatste communistische bolwerken op aarde. We hebben het een en ander over het eiland gelezen en het lijkt alsof de "gelijkheid" die het communisme zo kenmerkt nog het verst is doorgevoerd. Inderdaad, scholing behoeft niet te worden betaald en is beschikbaar voor iedereen, er blijkt nauwelijks sprake van analfabetisme, de levensverwachting is er relatief hoog, zo goed als iedereen heeft electriciteit en ook de gezondheidszorg is een vrij en gemeenschappelijk goed. Toch blijken er kanttekeningen te plaatsen. Zo vertelt onze gids dat het hebben van vrienden cruciaal is. Weliswaar is de dure kankeroperatie voor iedereen beschikbaar maar voor eenvoudiger zaken - denk aan het krijgen van antibiotica bij deze of gene, nogal onschuldige ontsteking - helpt het als je iemand kent die in de ziekenhuisbranche werkt en die jou goedgezind is. Zo is er officieel ook geen werkloosheid maar het gemiddelde salaris is zo laag dat iedereen wel een bijbaan nodig heeft om het "mogen werken" financieel haalbaar te houden. Als ik schrijver Dolf de Vries ("Cuba, vrolijk getralied land") mag geloven is het vooral de grenzeloze controle die de overheid meent te moeten uitoefenen op het individu die de bevolking dwarszit, en tegelijkertijd gelaten accepteert. Kritiek op de overheid wordt niet gemakkelijk geuit. Hoe het ook zij, als toerist hier rondlopen geeft een ontzettend dubbel gevoel: je bent nodig voor de lokale economie maar de lokale bevolking kan niet zomaar een ander land bezoeken (zoals wij dat dus wel doen).
Wel tot zover enig politiek getint gemijmer. Terug naar de reis. De eerste haven die we aandoen is Santiago de Cuba, de tweede stad van het land (na Havana). We bezoeken het fort dat de toegang vanuit zee controleert: El Morro. We gaan naar de voor toeristen opengestelde "winkel" bij de oorspronkelijke Bacardi-fabriek. We bezoeken de begraafplaats waar Fidel Castro is bijgezet en maken daar de wisseling van de wacht - ieder half uur - mee. De excursie rondt af met een bezoekje downtown Santiago (dat vanwege de ligging beter met uptown kan worden geduid). Na afloop komen we weer aan boord en eten we wat. Om half drie vertrekken we al weer: op weg naar Havana. We varen naar het zuidoosten en ronden het Cubaanse eiland om het bekende (beruchte) Guantanamo. Na het diner gaan we naar de show in het theater.
Zondag 30 juli is een rustige vaardag. Cuba is een lang eiland: ongeveer duizend kilometer. Santiago de Cuba ligt in het zuidoosten, Havana in het noord(west)en. Dat maakt dat we een flink eind moeten varen (voornamelijk ten noorden van Cuba in noordwestelijke richting) en dat duurt dus twee dagen. En zo komt het dus dat we de hele zondag op zee zitten. We doen wat culturele dingen zoals het bijwonen van een presentatie over geschiedenis van de Cubaanse sigaren. In de avond is er een voorstelling met als thema De Revolutie.
Maandag 31 juli komen we aan in Havana. De excursie van vandaag kent twee delen: in de ochtend doen we een wandeling, in de middag doen we een busrit. De wandeling laat ons de oude stad zien. Deze was ooit ommuurd met negen toegangspoorten: zo hier en daar nog een restant van die muur. Een belangrijk punt is Plaza Vieja: inderdaad een indrukwekkend plein met monumentale panden. We lopen door de Calle Mercaderes en steken de Calle Obispo over. Op dit kruispunt staat het rode gebouw Hotel Ambos Mundos waarvan de bar door Hemmingway indertijd graag werd bezocht. Veel gebouwen zijn vervallen maar er wordt veel tijd en geld in goede restauratie gestoken. In veel landen zijn er na een revolutie veel koloniale gebouwen, monumenten en kunst van de onderdrukker vernietigd. De revolutie op Cuba heeft zich voltrokken zonder enorme vernietiging uit wraak. In de middag brengt de bus ons naar omliggende wijken rond dit oude centrum. Het is jammer dat het regent maar een veelheid van historisch belangrijke punten en gebouwen passeert de revue. Een plein is net benoemen waard: het Plein van de Revolutie, een enorm plein met een bijzonder soort van toren waarvoor Fidel zijn beroemde en urenlange toespraken hield. De bustocht eindigt bij een grote oude fabriekshal die nu ingericht is om souvenirwinkeltjes te huisvesten.
Noot 1: Onze gids wijst ons op een - kennelijk - internationaal geldende "afspraak", geldend bij standbeelden waarop een ruiter te paard. Als de voorbenen van het paard beide op de grond staan dan is de ruiter een natuurlijke dood gestorven. Indien beide voorbenen in de lucht - steigerend dus - dan is de ruiter in gewapende strijd ten onder gegaan. Een van de voorbenen van de grond wijst op een dood anderszins bijvoorbeeld als gevolg van een ziekte of ongeval buiten de strijd. Wij waren niet op de hoogte van deze "conventie" onder de standbeeldbouwers.
Noot 2: De gids sprak van het 500-jarig bestaan van Havana, te vieren op 16 november 2017. Laat dat nu precies Statia-day zijn.
Dinsdag 1 augustus is onze tweede dag in Havana. We doen een bustocht in een wat ruimere omgeving rond de oude stad. Tussen de vele gebouwen, parken en andere punten waarop we zijn gewezen staan ons de namen Miramar en Vedado bij als wijken waardoor we hebben gereden. We zijn gewezen op de plek waar de woonhuizen van de broers Castro niet te zien zijn vanaf de openbare weg. En nu zonder regen kijken we nog eens rond op het Plein van de Revolutie. We ronden af met een bezoek aan het museum van de revolutie. Na de lunch verwerken we de vele indrukken en praten wat na over de bijzondere situatie op Cuba waar het gelijkheidsbeginsel erg ver is doorgevoerd met een diep geworteld socialisme waarin opleidingen en geneeskundige verzorging vrij zijn, waar je meer dan honderdduizend artsen hebt op een bevolking van ongeveer elf miljoen mensen en waar het hele leven centraal door de regering wordt bepaald. Bijzonder... Toch merken we niet veel van onderdrukte gevoelens. Integendeel, mensen lijken bijna zonder uitzondering trots op hun land. De gids noemt overigens wel dat de jongere generatie enige aanpassingen in het systeem zou willen maar zonder de socialistische verworvenheden los te laten. In de avond een presentatie over Visual Arts in Cuba gevolgd door een wervelende show Fiesta Latina.
Woensdag 2 augustus wederom een dag op zee (morgen komen we aan in Cienfuegos). Het is een rustige en zonnige dag. Tussen de middag gebarbecued naast het zwembad. In de ochtend en in de middag presentaties van Jorge Gonzalez Arocha bijgewoond: onderhoudende verteller over alles wat Cuba betreft. Vanochtend ging het over een heel scala van onderwerpen (religie, opleiding, speciale status van het land, etc.), vanmidag ging het over de recente geschiedenis van het land. Vanavond de show "Cabaret" in het theater.
Noot: In gesprek met Jorge en enkele Amerikanen krijgen we nu dan ook door wat "P2P" op onze excursie-vouchers betekent. Het staat voor People to People. Het gaat om voor Amerikanen (min of meer) verplichte (!) programma-onderdelen. In samenhang met het enkele jaren geleden mede door president Obama verruimde beleid om Amerikaanse toeristen toe te laten als toerist aan Cuba, is aan deze Amerikaanse toeristen de eis gesteld dat ze kennismaken met de gewone bevolking en de cultuur van Cuba. Wij stellen de presentaties over de kunst, cultuur en geschiedenis van Cuba gewoon op prijs, voor Amerikanen is het dus verplichte kost (hoewel we nergens iets hebben bespeurd van een aanwezigheidscontrole).
Donderdag 3 augustus rond een uur of zeven in de ochtend liepen we binnen in Cienfuegos. Wij hadden geboekt voor de bustour (eigenlijk was deze tour bij de prijs inbegrepen) en bij het rondrijden werd ons duidelijk dat deze stad relatief welvarend is: mooie, klassieke huizen en zelfs kleine paleisjes. Vanwege het P2P-aspect van deze bustocht werden er twee projecten bezochten waarin lokale mensen actief zijn. Eerst een kunstzinnig project met muziek, dans en schilderen (de leider van deze gemeenschap is de kunstenaar Santiago Hermes Martinez). In een galerij konden werkstukken worden gekocht. Een tweede project is een soort sociale werkplaats voor kinderen met het Down-syndroom. Onder begeleiding van professionals werd er flink wat afgeknutseld. De laatste bezoekplek in Cienfuegos was het enorme Marti Park: een groot plein met daaromheen allemaal prachtige gebouwen zoals de San Lorenzo school, de bar El Palatino en het Teatro Tomas Terry. Tegen drie uur in de middag varen we alweer richting Montego Bay in Jamaica, ons eindpunt.
Tja, en dan is het vrijdag 4 augustus: aankomst in Montego Bay, waar we een week geleden ook zijn opgestapt. Na een rustig ontbijt en wat koffie wandelen we van boord, gaan langs immigration en pakken onze bagage en wandelen naar buiten. Even later komt Henry (van het Donway hotel) ons ophalen en weer even later zijn voor de derde keer in twee weken geinstalleerd op kamer 112, die we inmiddels wel onze kamer mogen noemen. We slenteren naar Doctors Cave Beach en brengen al lezend de middag door. Aan het eind van de dag een pizzaatje en weer terug naar het hotel. Morgen is het weer vroeg dag!
Zaterdag 5 augustus vliegen we vroeg van Montego Bay naar Kingston en in de middag vliegen we door naar Sint Maarten. Daar zijn we - zoals voorzien - te laat voor de laatste vlucht naar Statia dus nog een hotelovernachting.
Zondag 6 augustus is het dan zover: we vliegen naar Statia en zijn weer thuis.
Mia en Jan.