Statia, 7 februari 2018.

Vrienden,

Nadat onze laatste nieuwsbrief al enigszins liet doorschemeren hoe de zaken hier soms gaan in de politiek, werden ook wij overrompeld door de plotselinge wending van "Den Haag".

Ook wij vonden het wel wat lang duren alvorens het rapport beschikbaar kwam maar ineens werd het dan toch openbaar gemaakt en dat niet alleen. Het rapport was voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (namens het gehele kabinet) aanleiding om er meteen diepgaande consequenties aan te verbinden. Governor en commissionars (burgemeester en wethouders) en de island council (gemeenteraad) werden van hun functie gehaald resp. ontbonden en er komt een regeringscommissaris voor in de plaats die orde op zaken moet gaan stellen.

Het rapport schetst een situatie die erger was dan de verantwoordelijk staatssecretaris had verwacht. Kreten als wetteloosheid en intimidatie zijn nader onderbouwd in bijlagen en de communicatie met "Den Haag" was al enige tijd tot op het nulpunt teruggebracht (door de Statiaanse overheid). Al wat uit Nederland kwam of werd aangeboden (bijvoorbeeld een helpende hand of specifieke deskundigheid) werd arrogant terzijde geschoven of van de hand gewezen en kreeg het etiket "slecht en besmet". Zo ging het enige tijd geleden ook met KPN-deskundigheid wanneer het de potentiele upgrade van het "snelle" internet betrof (dat dus helemaal niet zo bijzonder snel is).

Naar de mening van de Haagse overheid resteerde slechts de stap van feitelijke interventie omdat alle overig denkbare stappen in de escalatie reeds als een gepasseerd station moesten worden beschouwd. En zo geschiedde...

Op basis van een specifieke wet die in een (1) dag is behandeld in zowel Eerste als Tweede Kamer is woensdag 7 februari de leiding van het eiland belegd bij Mike Franco (Cur) en Mervyn Stegers (NL), zonder wethouders of raad. Nadrukkelijk is gesteld dat snel een intensieve samenwerking met de lokale bevolking zal worden gezocht om de juiste nuances en prioriteiten aan te brengen.

Naar verwachting - en genoemd in het rapport - gaat die situatie ten minste twee jaar duren. In Lions Den is dit alles medegedeeld en uitgelegd aan de community en daarna barstte het los: hoewel het redelijk in de hand werd gehouden waren er veel vragen over het waarom van de ingreep en het feit dat deze interventie weinig democratisch overkwam. Veel emotie kwam los maar ook wel al dan niet gespeelde verontwaardiging.

Met onze Europees Nederlandse blik hebben wij veel gevoel bij de inhoud van het rapport en de ons inziens gerechtvaardigd ingreep. Tegelijkertijd hebben we absoluut gevoel bij de vermeende achterstelling van de Statianen (als ware het tweederangs Nederlanders) en de onverschillige, onwetende en vaak respectloze attitude die Den Haag laat zien wanneer het onderwerp Statia wordt geagendeerd. Gelukkig adresseert het rapport dit ook: Nederland moet absoluut de hand in eigen boezem steken om een verbeterde communicatie te bewerkstelligen. Ook moet Nederland een actievere rol spelen in zowat alles: van het verbeteren van de infrastructuur in brede zin op het eiland en het stimuleren van de lokale economie (wat nog een hele kluif zal zijn), tot aan het bijdragen aan een brede maatschappelijke discussie over de toekomst, al dan niet meer autonoom.

De staatssecretaris zet ons inziens absoluut de goede toon maar veel zal afhangen in welke mate de twee heren werkelijk in staat zullen zijn respect af te dwingen door daden en gerealiseerde doelstellingen. Ze worden gepresenteerd als ervaren en doortastende bruggenbouwers dus ze hebben het tij mee. De nabije toekomst zal ons veel leren! Ook hopen wij dat de staatssecretaris in staat zal blijken de Haagse achterban effectief te coordineren opdat de Statianen werkelijk een steeds positiever beeld krijgen van zichzelf, van Nederland en van de onderlinge samenwerking.

Ter afronding nog even een persoonlijke noot. Naar aanleiding van deze ontwikkeling werd Statia even nadrukkelijk op de agenda geplaatst. We haalden het Nederlandse nieuws, we werden een rubriek in de uitzending Nieuwsuur en ook in de Verenigde Staten en Spanje (zo is ons gebleken uit ontvangen reacties) is deze ingreep niet ongemerkt voorbijgegaan. Hoewel we absoluut begrijpen wat er bedoeld wordt met wetteloosheid en intimidatie is het niet zo dat wij angstig in een hoekje ons moeten verschuilen voor de opstandige Statiaanse bevolking.

Vooralsnog weten we ons gewaardeerd in de dagelijkse omgang met de lokale bevolking (op straat, op school, in de kerk, in de winkels, en waar dan ook). Statianen zijn in het algemeen een vriendelijk slag mensen met gevoel van eigenwaarde en trots. Daar is niets mis mee. Tegelijkertijd is het een dorp waarin veel wordt gesproken, het opleidingsniveau niet heel hoog is, waar het gerucht van de een gemakkelijk wordt tot de waarheid van de ander en waar de familierelaties en ook de emoties sterk zijn met alle voor- maar soms ook nadelen van dien. Het voelt tot op heden goed om hier te zijn als Statiaan-met-een-Europees-Nederlandse-achtergrond.

Wel tot zover dit "tussentijds" rapport vanuit ons mooie eiland! Tot spoedig en veel dank voor de ontvangen reacties.

Groet,

Mia en Jan.

Sint Eustatius